Brwinów

Historia miasta.

Na terenach obecnego Brwinowa życie ludzkie istniało już ok. 8000 lat p.n.e. Natrafiono tutaj na ślady jednego z największych w ówczesnej Europie ośrodków hutnictwa opartego o znaczne zasoby rudy darniowej.
Nazwa ''Brwinów'' znana jest od XV w. W 1406 r. występuje jako ''Brwinowo'', w 1429 r. - jako ''Brwynowo''. Według historyków u jej podstaw leży staropolskie ''birzwo'' - belka, tram, drzewo, gwarowe: berwina, kładka.

Według etymologii opartej na miejscowej tradycji źródłosłów ten miałby się wywodzić od określenia "borowy nów". Wspomniany tu już rok 1406 to najdawniejsza znana data z dziejów Brwinowa. W akcie erekcyjnym ogłoszonym w tym właśnie roku biskup poznański wymienia między innymi wieś ''Brwinowo''. W XVIII i XIX w. krzyżowały się tutaj dwa szlaki: tzw. droga królewska prowadząca z Warszawy do Piotrkowa Trybunalskiego, miejsca sejmików szlacheckich, oraz lokalny trakt ze stolicy do Grodziska Mazowieckiego.

14 czerwca 1845 r. przez Brwinów przejechał pierwszy pociąg Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Rozwój kolei stał się punktem zwrotnym w historii Brwinowa zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym. W latach poprzedzających wybuch I wojny światowej Brwinów liczył już ponad 2 tys. mieszkańców.

W 1927 r. Brwinów otrzymał status letniska. Powołany został lokalny samorząd i wybrany wójt.

W 1929 r. Brwinów gościł Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego. Miejscowość rozwijała się, powstawały wille i pałacyki. Osiedlili się tutaj m.in. Jarosław Iwaszkiewicz, Zygmunt Bartkiewicz, Stefan Kiedrzyński.

We wrześniu 1939 r. rozegrała się pod Brwinowem bitwa 36 pułku piechoty Legii Akademickiej /po wojnie stacjonującego w Trzebiatowie/ z wojskami niemieckimi, która opóźniła marsz hitlerowców na Warszawę.

Cechą charakterystyczną miasta Brwinowa jest zabudowa willowa i pałacowa pochodząca z przełomu XIX i XX w., szczególnie 20-lecia międzywojennego. W mieście znajdują się również zabytki sakralne, m.in. zabytkowa kaplica z połowy XIX w. na brwinowskim cmentarzu.

Na cmentarzu w Brwinowie znajdują się m.in. groby Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, aktora Wacława Kowalskiego, archeologa-egiptologa Kazimierza Michałowskiego oraz historyka Jaremy Maciszewskiego.